Teorik Bilgiler

  • Isıtma ve soğutma sistemlerinde kullanılan Y tipi filtreler ile ViraClean olarak ta bilinen tortu-kir ayırıcılarının kullanım amaçları aynı olsa da verimlilikleri oldukça farklıdır. Her iki ürün de sistemde su ile sürüklenen tortu, çapak, kir, çamur, kireç v.s gibi partiküllerin sistemden tahliyesi için kullanılmaktadır. Bu tür partiküller sistemden tahliye edilmezse, tıkanıklıklara yol açarak sistem bileşenlerine ciddi ölçüde zarar verir ve sistemin çalışmasına veya verimli çalışmasına engel olurlar.
  • Y tipi filtre ve ViraClean içerisinde paslanmaz çelik malzemeden oluşan filtre barındırır. Yalnız, bu iki filtre arasındaki temel fark Y tipi filtrelerin içerisinde bulunan filtre 40 mikrondan büyük partikülleri ayırmak için dizayn edilmişken, ViraClean ise 5 mikron a kadar olan tüm partikülleri ayırma özelliğine sahiptir.
  • ViraClean’in sahip olduğu geniş gövde ve filtre sayesinde yakaladığı partikülleri ürünün en alt kısmına çökmesini sağlar. Dolayısıyla, tortu ve pislik ayırıcılar (ViraClean), Y tipi filtreler gibi tıkanmaz ve karşıt direnç oluşturmazlar. Yakalanan partiküllerin sistemden tahliyesi (temizlik işlemi) Y tipi filtrelerde filtrenin sökülüp-takılması ile yapılırken, ViraClean üründe temizlik işlemi yalnızca ürünün en alt noktasında bulunan vananın açılıp, birikmiş partiküllerin dışarıya tahliyesi ile gerçekleşmektedir.
  • Ayrıca, ViraClean modelinin kullanıcılara opsiyonel olarak sunmuş olduğu “mıknatıslı versiyon”u, içerisinde barındırdığı 12.000 gauss gücündeki mıknatıs aracılığıyla sistemde gezinen metal partiküllerin yakalanarak sistemden kolayca tahliye edilmesini sağlamaktadır. Bu özelliği ile kullanıcılara, manyetik alana sahip olan cihazların içlerine yapışarak verimli çalışmasına engel olan, çalışma ömrünü azaltan, enerji sarfiyatına neden olan bu metal partikülleri optimum seviyede yakalayıp ayrıştırmayı sağlamaktadır.
  • DİP BLÖF (ARALIKLI BLÖF)
  • Kazan içerisinde askıda kalan katı maddeler, kazan suyu hareketli (çalkantılı) olduğu sürece askıda kalabilir ancak çalkalanma durur durmaz kazanın dibine çöker. Dibe çöken katı maddeler kazandan çıkarılmazsa belirli bir süre içerisinde kazan alev-duman borularından ısı transferini engelleyecek ve bu da aşırı ısınmalara hatta kazan konstrüksiyonunda bozulmalara (çökme) sebep olabilir.
  • Bu çamurun uzaklaştırılması için önerilen yöntem, kazanın tabanından bir blöf vanası vasıtası ile blöf yapılmasıdır. Aralıklı yapılmasındaki amaç, bir sonraki blöfte daha fazlasının kaldırılabilmesi için çamurun kendisini yeniden dağıtması için zaman tanımaktır. Bu nedenle her sekiz saatte bir dört saniyelik tek bir blöf, on iki saatte bir yapılan uzun bir blöften çok daha etkilidir.
  • Vira BK 4000 Dip Blöf Kontrolörü ile istediğiniz dip blöf zamanını ve ne kadar süre ile dip blöf yapacağınızı ayarlayabilirsiniz. Bunun yanında BKV 4000 Dip Blöf vanasının herhangi bir sebeple açık kalması veya açılmaması durumunda, bilgisini alıp müdahale edebilirsiniz. Ayrıca kontrolör üzerinden bir sonraki blöfe kalan süre ve set süresi gibi bilgileri sürekli takip edebilirsiniz.
  • Blöf suyu ya yerin altına yerleştirilmiş tuğla kaplı bir blöf çukuruna ya da yer üstünde bulunan bir çelik blöf kabına bırakılır. Blöf tankının boyutu, blöf vanası açıldığında kaba giren blöf suyu ve flaş buharının akış hızı ile belirlenir.
  • Blöf tankı kullanımı Türkiye’de zorunlu olmamakla birlikte dünyanın birçok ülkesinde drenaj edilen suyun sıcaklığı ile ilgili çevre ve insan sağlığına zarar verebileceğinden dolayı regülasyonlar bulunur ve bu düzenlemelerden dolayı blöf tankı kullanımı zorunlu hale gelmektedir. Örneğin İngiltere’de drenaj edilen blöf suyunun 43 °C nin üzerinde olmaması ve blöf oranının kazan kapasitesinin %5 ‘inden daha fazla olmaması istenir. Bu şartlar sağlandığında çoğunlukla blöf tankındaki su, ısı aktarımı ve ısı yayılımı yoluyla doğal olarak soğur ve drenaj edilir. Ancak kazan dizaynı ve sistem şartları bu regülasyonlara uymuyor ise blöf tankında ekstra bir soğutma sistemine ihtiyaç duyulabilir.
  • Blöf oranı üzerindeki başlıca etkiler şunlardır:
    • Kazan basıncı
    • Blöf hattı boyutu
    • Kazan ile blöf tankı arasındaki blöf hattının uzunluğu
    Pratikte, makul bir blöf hattı uzunluğu 7,5 m dir ve çoğunlukla boyutlandırma buna göre yapılır. Blöf hatları, dirsekleri, çek valfleri, ve blöf vanasının kendisini içerecektir ve bu parçalar blöf hattı boyunca basınç düşümüne neden olacaktır. Tablolardan bu dirseklerin, vanaların, çekvaflerin vb ürünlerin çaplarına göre eşdeğer boru uzunluğu hesabı yapılarak toplam boru uzunluğuna eklenebilir.
  • Seviye Kontrol Sistemleri
  • Kazan drum seviyesi kontrol sistemleri, kazan drumlarında bulunan kaynar su seviyesini kontrol etmek ve sürekli bir buhar beslemesi sağlamaya yardımcı olmak için endüstriyel kazanlarda yaygınca kullanılmaktadır.
  • Seviye çok yüksekse, buhar hattına su taşınması meydana gelebilir ve kuruluk derecesi düşük buhar elde edilmesine sebep olabilir.
  • Bir seviye kontrol sistemi, buhar talebindeki artış veya azalma durumunda, besleme suyu akış varyasyonu ne olursa olsun seviyeyi sıkı bir şekilde kontrol eder.
  • Bir kazanın tamburunda sıkı bir su seviyesi kontrolü yapabilmek bu sistemlerin birini kullanmakla gerçekleşebilir.
    • Tek Elementli Seviye Kontrol Sistemi
    • İki Elementli Seviye Kontrol Sistemi
    • Üç Elementli Seviye Kontrol Sistemi
    Kazan tamburunda doğru su seviyesinin korunması birçok nedenden dolayı kritiktir. Çok yüksek su seviyesi, buhar hattına su ve kirliliklerin taşınması ve kalitesiz buhar üretimi anlamına gelir. Bunun yanı sıra oluşabilecek koç darbeleri ile ekipmanlarda oluşabilecek hasarlar oldukça maliyetli olabilir.
  • Çok düşük su seviyesi, alev duman borularında aşırı ısınma nedeniyle kazan deformasyona ve hatta çökmesine sebebiyet verecektir. Normalde, tamburdaki su seviyesi normal su seviye noktasının 2 ile 5 cm dahilinde tutulması ve geçici yük değişiklikleri için bir miktar toleransla tutulması beklenir.
  • Drum Su Seviyesini Etkileyen Faktörler
  • Kaynama koşullarında, buhar baloncukları su yüzeyinin altında bulunur ve bir hacme sahiptir. Bu durum kazandaki su seviyesini kabartarak yanlış bir seviye bilgisi alınmasına sebep olabilir. Tamburda bulunan su seviyesinin üzerindeki bir diğer etki ise basınçtır.
  • Yük talebinin değişmesi ile baloncuklar genişler veya büzülür. Daha yüksek bir buhar talebi, tamburda bulunan suyun basıncının düşmesine ve buhar kabarcıklarının gerçekte olduğundan daha yüksek bir su seviyesi görünümü verecek şekilde genişlemesine neden olacaktır.
  • Bu hayali yüksek su seviyesi, daha fazla suya ihtiyaç duyulan bir zamanda besi suyunun girişinin kapatılmasına neden olur. Drum basıncının düşmesinin bir sonucu olarak su seviyesindeki artışa “kabarma” denir. Drum basıncının artmasından kaynaklanan su seviyesinde düşüşe ise “büzülme” denir.
  • Drum Seviye Kontrol Stratejileri
  • Tek elementli seviye kontrol sistemi sabit yük koşulları için kullanışlı bir yöntemdir. Ancak yük değişikliklerinin daha sık, öngörülemez veya şiddetli olduğu durumlarda yeterince hızlı yanıt veremez.
  • Ani yük değişikliklerini telafi edebilmek için druma eklenecek su miktarını önceden belirlemek için daha fazla bilgi girdisi olmalı ve bu bilgiler işlenmelidir. Sisteme bilgi sağlayıcı bir takım elemanların eklenmesi (sayaç ve transmitter gibi), kontrolörün drum su seviyesini belirlenen aralıkta tutmak için eklenen su miktarını tehmin etmesini sağlar.
  • Tek Elementli Seviye Kontrol
  • Bu sistem, bir adet seviye transmitterinden gelen oransal bir sinyalden oluşur. Bu sinyal daha önce ayarlanan bir set noktası ile karşılaştırılır ve aradaki fark sapma değeri olarak bulunur. Bu sinyal, oransal bir çıktı şeklinde kontrolör tarafından besleme suyu vanasına geçirilir. Böylece vana tarafından besleme suyunun akış seviyesi ayarlanır.
  • Notlar:
    • Yalnızca bir analog giriş ve bir analog çıkış gereklidir.
    • Drum seviyesi ile buhar veya besleme suyu akışı arasında bir ilişki olmadığından, yalnızca kararlı yüklere sahip tek kazan – tek besleme pompası yapılarında kullanılabilir.
    • Kabarma olabilecek yerlerde yetersiz kalacaktır.
    İki Elementli Seviye Kontrol
  • Bu drum seviye kontrol tasarımı, beseleme suyunun sabit basınçlı olduğu tek tamburlu kazanlar için uygundur.
  • İki elementli drum su seviye kontrol sistemi, tek elemanlı konfigürasyonda kullanılan seviye elemanının ve besleme vanasının aynısını içerir, ancak besleme suyu akışını kontrol etmek için, yoğunluğu düzeltilmiş (kontrolör tarafından) kütlesel debi sinyali sağlayan ilave bir buhar sayacı elemanına sahiptir.
  • İki elemanlı tambur su seviye kontrol sistemi, besleme suyunun sabit bir basınçta olduğu tek tamburlu kazana uygulanabilir.
  • Bu tarz bir sistemde çift kontrol elemanlarının varlığı, sabit bir drum seviye kontrolü sağlamak içindir. Örnek kullanım şekli aşağıdaki görselde gösterilmektedir.
  • Notlar:
    • Drum su seviyesinin tek bir elemandan daha doğru kontrolü
    • Buhar akışı, daha hızlı seviye ayarlamalarına izin vermek için ileri besleme sinyali görevi görür.
    • Sabit besleme suyu basıncıyla tek kazan / tek besleme pompası konfigürasyonlarına uygulanabilir.
    Üç Elementli Seviye Kontrol
  • Üç elemanlı drum su seviyesi kontrolü, değişken besleme suyu basıncının veya birden çok besleme suyu pompasına sahip birden çok kazanın kullanılması için uygundur.
  • Bu tasarımda, sırasıyla seviye, buhar ve besleme suyu akışını kontrol etmek için üç eleman kullanılmıştır. Bu sistem, diğer tüm sistemlere kıyasla çok daha iyi ve gelişmiş drum su seviyesi kontrolü sunar.
  • En iyi kontrol için, yoğunluk açısından hem buharın hem de besleme suyunun doğru akış değerleri korunmalıdır.
  • Örnek kullanım şekli aşağıdaki görselde gösterilmektedir.
  • 3 Elementli Drum seviyesi kontrol sistemi birden fazla kazan ve birden fazla pompanın olduğu durumlarda veya besi suyunun basınç ve buhar tüketimi açısından sabit olmadığı durumlarda kullanılması uygundur.
  • 3 Elementli Seviye Kontrol Bileşenleri :
    • Seviye Elementi
    • Buhar Sayacı
    • Su Sayacı ve Besi Suyu Vanası
    Seviye elementi ve buhar sayacı sistemde blöf kaynaklı veya kazan borularından sızıntı kaynaklı ölçülemeyen hataları düzeltir.
  • Besi suyu sayacı ise besi suyu vanası ile birlikte besleme suyu talebindeki değişikliklere hızlı yanıt verir.
  • Optimum kontrole ulaşabilmek için buhar ve besi suyu debi değerleri yoğunluk ile düzeltilmelidir.
  • Notlar:
    • 3 Elementli drum seviye kontrol sistemi dalgalanan buhar yükleri için uygulanan etkili ve doğru bir yöntemdir.
    • Bir sistemin dalgalanan besi suyu basınç ve debisinden muzdarip olduğu durumlarda idealdir.
    • Besleme suyu akışı için ek giriş gereklidir.
    • Daha gelişmiş kontrol seviyesi gereklidir.
  • Blöf, kazan suyu içinde buharlaşma sonucu konsantrasyonu artan çözünmüş ya da askıda kalmış katı madde miktarını kazan için belirlenen limitlere çekebilmek amacıyla kazan suyunun bir kısmının sistemden atılması işlemidir.
  • Besleme suyu ile birlikte kazana giren katı partiküllerin, kazan suyunun buharlaşması ile konsantrasyonu oldukça artar.
  • Kazan suyu içinde çözünmüş ve askıda kalmış katı partiküller kazan suyu kalitesinin kontrolü için önem arz etmektedir. TDS seviyesi, kazan üreticisi ve geçerli kılavuzlar tarafından belirtilen sınırlar içinde kalmalıdır. Bu amaçla belirli miktarda kazan suyu sürekli veya periyodik olarak tahliye edilir.
  • Yüksek seviyedeki çözünmüş katılar (TDS) su taşınması, kışır oluşumu gibi birçok probleme neden olabilir:
  • Kışır Tabakası
  • Kışır, esas olarak sıcakta çözünür olan kalsiyum ve magnezyum tuzlarının (karbonatlar veya sülfatlar) veya kazandaki suyun alkalinitesine göre çok yüksek silika konsantrasyonunun varlığından kaynaklanır.
  • Kışır tabakası, kazan içerisinde besi suyu ile gelen safsızlıkların doğrudan ısı transfer yüzeylerinde çökeltilmesinden veya metal üzerine yerleşen ve sert ve yapışkan hale gelen suda asılı kalan maddeden kaynaklanır. Bir kazanda buharlaşma, yabancı maddelerin konsantrasyonun artmasına neden olur. Bu durum ısı transferlerini engeller ve kazan borularında aşırı ısınmaya yol açar. Bu yüzeylerde ne kadar az ısı iletirlerse o kadar tehlike oluşmaktadır.
  • Şekil 1: Kışır Tabakası Oluşmuş Bir Kazan Örneği

  • Blöf yapmak kışır tabakası oluşumu problemini tek başına ortadan kaldırmaz, ancak kazan suyu iletkenliğini ve kalitesini istenilen seviyede tutabilir. Besi suyunun kimyasal dozajlamasının yapılması ile kışır tabakasının oluşumunun engellenmesine yardımcı olur.
  • Kışır oluşan yüzeylerde kesinlikle mekanik işlem yapılmamalıdır. Kimyasal yıkama yapılmalıdır.
  • Su Taşınması
  • Çözünmüş ve askıda kalmış katı partiküllerin yüksek konsantrasyonu, ısı transferini engellemenin yanı sıra kazan suyunun köpürmesine de sebep olur. Bu durum buhar ile birlikte katı partiküllerin ve suyun buhar sistemine taşınmasına yol açabilir. Su taşınması hem buhar kalitesinin düşmesine sebep olur hem de tesisatta bulunan armatürlere büyük zararlar verebilir.
  • Şekil 2: Su Taşınması

  • Otomatik Yüzey Blöf (TDS Kontrol) Sistemi
  • Otomatik Yüzey Blöf Kontrol sistemi, iletkenlik probu vasıtası ile kazan suyu içerisindeki iletkenliği ölçerek, kontrolör üzerinden set edilen maksimum iletkenlik değeri ile karşılaştırır ve yüzey blöf vanasını açıp kapatarak kazan içerisindeki suyun iletkenliğini sabit tutmaya çalışmaktadır. Buhar kazanlarındaki yüzey blöfü için en verimli sistem budur.
  • Eğer iletkenlik (µS/cm) değeri maksimum izin verilen (set edilen) iletkenlik değerinin üzerinde ise, iletkenlik değeri set edilen değerin altına düşene kadar kazan suyu blöf yapılır. Eğer kazan suyu iletkenlik değeri set edilen değerin altında ise blöf vanası kapalılık konumunu korur.
  • Şekil 3: BS4-T Otomatik Yüzey Blöf Sistemi

  • Otomatik Dip Blöf Sistemi
  • Tesisattan gelebilecek yağ, pas, kir ve su içerisinde çözünmeyen tuzlar kazan dibine çökerek çamur oluşturur. Otomatik Dip blöf sistemi kazanın dibinde biriken bu çamurun tahliyesi için kullanılır. Dibe çöken çamur kazandaki ısı transferini engelleyerek verimsiz çalışmaya sebep olacaktır. Bu durum mekanik çökmelere ve hatta patlamalara sebep olabilir. Önerilen dip blöf süresi her 8 saatte bir 3-5 saniye arasıdır.
  • Kontrolörde ayarlanan saatte ve sürede dip blöf vanası açılır ve kazanın dibine çöken çamur temizler. Vira BK 4000 kontrolörünü sıradan zamanlayıcılardan ayıran özellik, vananın açık veya kapalı kalması durumunda alarm alabilmektir.
  • Şekil 4: DB2 Otomatik Dip Blöf Sistemi

  • Not: BS4-T Otomatik Yüzey Blöf Sistemi ve DB2 Otomatik Dip Blöf Sistemi TRD 604, EN 12952 ve EN 12953'e göre buhar kazanı tesislerinde çalışmaya uygundur.
  • İçerisinde suyun ısıtılarak buhar haline getirilmesini sağlayan basınçlı kaplara Buhar Kazanı denilmektedir. Buhar kazanları Avrupa’da EN 12952 (Su Borulu Kazanlar için) ve EN 12953 (Alev Duman Borulu Kazanlar için) standartlarına göre üretilmektedir.
  • Buhar Kazanlarını
    • Alev Duman Borulu Kazanlar
            ve
    • Su Borulu Kazanlar
    olmak üzere iki ana başlık altında toplayabiliriz ancak Buhar Kazanları; Kullanım yerine göre, Ocağın cinsine göre, Kullanılan yakıtın cinsine göre, Konstrüksiyonuna göre ve Kazan basınç sınıflarına göre de isimlendirebilir.
  • Besi Suyu Kontrolü, Seviye Ölçümü ve Emniyet
  • Seviye Ölçümü ve Emniyet
  • Kazan tamburu, su ve buharın buluştuğu ve birbirinden ayrıldığı yerdir. Buradaki su seviyesi, ölçülmesi ve kontrol edilmesi gereken önemli parametrelerinden biridir. Kazanın güvenli ve verimli çalışması için, tamburdaki su seviyesinin sabit tutulması gerekir.
  • Çok düşük su seviyeleri, kazanın kuru çalışması sonucu aşırı ısınma nedeniyle kazan borusuna zarar verebilir mekanik hasarlara yani erimelere ve çökmelere sebep olabilir. Sıcaklığı artan kazan borularının soğumasını beklemeden verilen su ise patlamalara sebep olur.
  • Bir diğer dikkat edilmesi gereken husus yüksek seviyedir. Çok yüksek tambur su seviyesi, su taşınmasına sebep olarak aşağı akış ekipmanlarına zarar verebilir, Separatörlerin yanlış çalışmasına, sıcaklık kontrolünün zorluğuna, su taşınmasına ve su taşınmasına bağlı olarak koç darbelerine ve buhar tesisatında birçok hasara sebep olabilir.
  • Buhar kazanına giren su miktarı, kazandaki sabit su seviyesini elde etmek için çıkan buhar miktarıyla dengelenmelidir. Bu nedenle, tambur su seviyesi kontrol sisteminin çalışma prensipleri, montaj gereksinimleri, güçlü ve zayıf yönleri hakkında bilgi sahibi olmak son derece önemlidir. Bu hususları göz ardı etmek yanlış uygulama, sık bakım, güvensiz çalışmanın yanı sıra düşük sistem performansıyla da sonuçlanabilir.
  • On-Off Besi Suyu Kontrolü
  • On-Off besi suyu kontrolü sırasında besi suyu pompası, seviye probundan aldığı komutlar vasıtasıyla açılır ve kapanır. Su seviyesi belirlenen düşük su seviyesine düştüğünde, pompa çalışır. Su seviyesi belirlenen yüksek su seviyesine geldiğinde ise pompa durur.
  • Oransal Besi Suyu Kontrolü (Tek Elementli Oransal Seviye Kontrolü)
  • Oransal besi suyu kontrolü sırasında, kazan üzerinde bulunan bir kapasitif seviye probu su seviyesini kontrolöre iletir ve seviye kontrolörü tarafından vana gerekli vana açıklığı sağlanarak su seviyesi sabit tutulur. Sistemde kullanılan vana 2 yollu veya 3 yollu olarak kullanıcıya bağlı olarak tercih edilebilir. Oransal besi suyu kontrol sistemlerinde sürekli çalışan bir pompanın ve su geçişine oransal olarak izin veren bir vananın olması istenir. Bu sistemin yanı sıra vana kullanmadan direk değişken hızlı pompalar ile de kontrol sağlanabilmektedir. Ancak pompaların düşük frekanslarda kavitasyona uğraması gibi sebeplerden dolayı saha da en çok uygulanan ve sorunsuz çalışan yöntem vana ile kurulan sistemlerdir.
  • Avantaj ve Dezavantajlar
    • On-Off Besi Suyu kontrol sistemlerinde pompanın çalışması ile kazan içerisindeki sudan daha soğuk bir su kazan içerisine ilave edilir. Bu ilave, değişken buhar basıncı ve debiye sebep olabilmektedir. Ayrıca uzun vadede pompanın sürekli açılıp kapanması pompalarda aşınma ve yıpranmalara sebep olmaktadır.
    • On-Off Besi suyu kontrol sistemleri kurulum ve kullanım açısından oldukça basitdir.
    • On-Off Besi suyu kontrol sistemleri düşük kapasiteler için uygundur.
    • On-Off Besi suyu kontrol sistemlerinin fiyatı uygundur.
    • On-Off Besi suyu kontrol sistemlerinde her bir kazan için ayrı bir pompaya ihtiyaç duyulmaktadır.
    • On-Off Besi suyu kontrol sistemleri kullanılan kazanlarda pik buhar çekişleri mevcut ise yanlış alınan alarmlar sonucu üretimin durması ve yavaşlaması söz konusu olabilir. Bunun yanı sıra pik çekişlerde buhar ile birlikte su taşınması da meydana gelerek tesisatta koç darbelerine sebep olabilir.
  • Buhar Üretimi için Gereken Isının Hesabı
  • Yakıt: Doğalgaz
  • Üretilen Buhar Miktarı: 12 ton/h
  • Üretilen Buhar Basıncı: 10 bar
  • Buhar Üretmek için Gerekli Isı: Q=m(hg-hf) 
  • Q (kj): Isı Miktarı
  • hg (kj/kg):Doymuş Buhar Entalpisi : 2783,4 kj/kg (10 bar Basınçta Doymuş Buhar Entalpisi = https://www.viraisi.com/doymus-buhar-tablosu)
  • hf (kj/kg): Besi Suyu Entalpisi : 356 kj/kg (Besi suyu tankının 85 derecede tutulduğunu varsayalım : 85 derecedeki doymuş suyun entalpisi)
  • m (kg/h): Besi Suyu Miktarı : 12.000 kg/h
  • Q = 12.000 (2783,4 - 356 )
  • Q = 29.128.800 kj
  • Yakıt Miktarı = Buhar Üretimi için Gerken Isı / (Yakıt Alt Isıl Değeri * Kazan Verimi)
  • Y : Yakıt Miktarı
  • Q : Buharın Isısı (Bir önceki işlemde bulunan 29.128.800 kj)
  • Hu : Yakıt Alt Isıl Değeri ( Doğalgaz Alt Isıl Değeri : 8250 kcal/m^3 = 34.518 kj/m^3)
  • n : Kazan Verimi (140 C baca gazı sıcaklığı ile %91 verimli çalışan bir doğalgazlı kazan varsayalım)
  • Y = 29.128.800 / (34.518*0,91)
  • Y = 927.33 m^3 doğalgaz 12 ton için
  • Y = 77,3 m^3/ton
  • İgdaş'ın 01.01.2019 tarihli açıklamalarına göre;
  • Serbest Tüketiciler (300.001 -800.000 metreküp) =  1.625624 TL / m^3
  • 77,3 * 1,625624 = 125,66 TL/ton = 1 ton buhar için yakıt bedeli 125,66 TL
  • Gerçek giderin öğrenilebilmesi için yakıt giderinin yanısıra, kazan dairesinde çalıştırılan personel gideri, su şartlandırması için kullanılan kimyasal gideri, Elektrik gideri, Bakım gideri, Su gideri gibi giderlerinde maliyete eklenmesi gerekmektedir.  Bu da yakıt bedeline kabaca %25 - %30 daha eklemek anlamına gelmektedir.
  • Doymuş Buhar Tablosu
  • Gösterge Basıncı
  • Pg
  • (Bar g)
  • Mutlak Basınç
  • Pa
  • (Bar)
  •  Sıcaklık
  • T
  • (°C)
  • Özgül Hacim
  • V
  • (m³/kg)
  • Doymuş Su Entalpisi
  • hf
  • (kj/kg)
  • Buharlaşma Entalpisi
  • hfg
  • (kj/kg)
  • Buhar Entalpisi
  • hg
  • (kj/kg)
  • 0,00
  • 1,013
  • 100,0
  • 1,673
  • 419,1
  • 2258,4
  • 2677,5
  • 0,05
  • 1,063
  • 101,4
  • 1,601
  • 425,0
  • 2254,2
  • 2679,1
  • 0,10
  • 1,113
  • 102,6
  • 1,533
  • 430,4
  • 2251,2
  • 2681,6
  • 0,15
  • 1,163
  • 105,1
  • 1,471
  • 435,8
  • 2247,9
  • 2683,7
  • 0,20
  • 1,213
  • 106,2
  • 1,414
  • 440,9
  • 2245,0
  • 2685,8
  • 0,30
  • 1,313
  • 107,4
  • 1,312
  • 450,5
  • 2238,7
  • 2689,2
  • 0,40
  • 1,413
  • 109,5
  • 1,225
  • 459,7
  • 2232,8
  • 2692,5
  • 0,50
  • 1,513
  • 111,6
  • 1,149
  • 468,5
  • 2227,0
  • 2695,5
  • 0,60
  • 1,613
  • 113,5
  • 1,038
  • 476,5
  • 2221,5
  • 2698,0
  • 0,70
  • 1,713
  • 115,4
  • 1,024
  • 484,4
  • 2216,9
  • 2701,3
  • 0,80
  • 1,813
  • 117,1
  • 0,971
  • 491,9
  • 2211,9
  • 2703,8
  • 0,90
  • 1,913
  • 118,8
  • 0,923
  • 499,1
  • 2206,9
  • 2705,9
  • 1,00
  • 2,013
  • 120,4
  • 0,881
  • 505,8
  • 2202,3
  • 2708,0
  • 1,10
  • 2,113
  • 121,9
  • 0,841
  • 512,5
  • 2198,5
  • 2711,0
  • 1,20
  • 2,213
  • 123,4
  • 0,806
  • 519,2
  • 2194,3
  • 2713,5
  • 1,30
  • 2,313
  • 124,9
  • 0,773
  • 525,0
  • 2190,1
  • 2715,1
  • 1,40
  • 2,413
  • 126,3
  • 0,743
  • 530,9
  • 2186,3
  • 2717,2
  • 1,50
  • 2,513
  • 127,6
  • 0,714
  • 536,3
  • 2181,7
  • 2718,1
  • 1,60
  • 2,613
  • 128,9
  • 0,689
  • 542,2
  • 2178,8
  • 2721,0
  • 1,70
  • 2,713
  • 130,1
  • 0,665
  • 547,2
  • 2175,0
  • 2722,3
  • 1,80
  • 2,813
  • 131,4
  • 0,643
  • 552,7
  • 2171,3
  • 2723,9
  • 1,90
  • 2,913
  • 132,5
  • 0,622
  • 557,7
  • 2167,9
  • 2725,6
  • 2,00
  • 3,013
  • 133,7
  • 0,603
  • 562,7
  • 2164,6
  • 2727,3
  • 2,20
  • 3,213
  • 135,9
  • 0,568
  • 571,9
  • 2158,3
  • 2730,2
  • 2,40
  • 3,413
  • 138,0
  • 0,536
  • 581,1
  • 2152,0
  • 2733,1
  • 2,60
  • 3,613
  • 140,0
  • 0,509
  • 589,5
  • 2146,2
  • 2735,7
  • 2,80
  • 3,813
  • 141,9
  • 0,483
  • 597,9
  • 2140,3
  • 2738,2
  • 3,00
  • 4,013
  • 143,7
  • 0,461
  • 605,8
  • 2134,8
  • 2740,7
  • 3,20
  • 4,213
  • 145,4
  • 0,440
  • 612,9
  • 2129,4
  • 2742,4
  • 3,40
  • 4,413
  • 147,2
  • 0,422
  • 620,5
  • 2124,4
  • 2744,9
  • 3,60
  • 4,613
  • 148,8
  • 0,405
  • 627,6
  • 2118,9
  • 2746,5
  • 3,80
  • 4,813
  • 150,4
  • 0,389
  • 634,3
  • 2114,3
  • 2748,6
  • 4,00
  • 5,013
  • 152,0
  • 0,374
  • 641,0
  • 2109,3
  • 2750,3
  • 4,20
  • 5,213
  • 153,4
  • 0,361
  • 647,3
  • 2104,7
  • 2752,0
  • 4,40
  • 5,413
  • 154,8
  • 0,348
  • 653,6
  • 2100,1
  • 2753,7
  • 4,60
  • 5,613
  • 156,2
  • 0,336
  • 569,8
  • 2095,9
  • 2755,8
  • 4,80
  • 5,813
  • 157,6
  • 0,325
  • 665,7
  • 2091,3
  • 2757,0
  • 5,00
  • 6,013
  • 158,9
  • 0,315
  • 671,1
  • 2087,1
  • 2758,3
  • 5,50
  • 6,513
  • 162,1
  • 0,292
  • 685,0
  • 2077,1
  • 2762,0
  • 6,00
  • 7,013
  • 165,0
  • 0,272
  • 697,9
  • 2067,4
  • 2765,4
  • 6,50
  • 7,513
  • 167,8
  • 0,255
  • 710,1
  • 2058,2
  • 2768,3
  • 7,00
  • 8,013
  • 170,5
  • 0,240
  • 721,8
  • 2049,0
  • 2770,8
  • 7,50
  • 8,513
  • 173,0
  • 0,227
  • 733,1
  • 2040,6
  • 2773,8
  • 8,00
  • 9,013
  • 175,4
  • 0,215
  • 743,6
  • 2032,3
  • 2775,8
  • 8,50
  • 9,513
  • 177,7
  • 0,204
  • 753,6
  • 2024,3
  • 2777,9
  • 9,00
  • 10,013
  • 180,0
  • 0,194
  • 763,3
  • 2016,4
  • 2779,6
  • 9,50
  • 10,513
  • 182,1
  • 0,185
  • 772,9
  • 2008,8
  • 2781,7
  • 10,00
  • 11,013
  • 184,1
  • 0,177
  • 782,1
  • 2001,3
  • 2783,4
  • 11,00
  • 12,013
  • 188,0
  • 0,163
  • 799,3
  • 1987,1
  • 2786,3
  • 12,00
  • 13,013
  • 191,7
  • 0,151
  • 815,6
  • 1973,7
  • 2789,2
  • 13,00
  • 14,013
  • 195,1
  • 0,141
  • 831,1
  • 1960,7
  • 2791,8
  • 14,00
  • 15,013
  • 198,3
  • 0,132
  • 845,7
  • 1948,1
  • 2793,9
  • 15,00
  • 16,013
  • 201,4
  • 0,124
  • 859,6
  • 1936,4
  • 2795,9
  • 16,00
  • 17,013
  • 204,4
  • 0,117
  • 872,9
  • 1924,7
  • 2797,6
  • 17,00
  • 18,013
  • 207,2
  • 0,110
  • 885,5
  • 1913,4
  • 2798,9
  • 18,00
  • 19,013
  • 209,9
  • 0,105
  • 897,8
  • 1902,5
  • 2800,1
  • 19,00
  • 20,013
  • 212,5
  • 0,100
  • 909,4
  • 1891,6
  • 2801,0
  • 20,00
  • 21,013
  • 215,0
  • 0,095
  • 921,1
  • 1881,5
  • 2802,6
  • 21,00
  • 22,013
  • 217,3
  • 0,090
  • 932,0
  • 1871,5
  • 2803,5
  • 22,00
  • 23,013
  • 219,6
  • 0,087
  • 942,4
  • 1861,5
  • 2803,9
  • 23,00
  • 24,013
  • 221,8
  • 0,083
  • 952,9
  • 1851,4
  • 2804,3
  • 24,00
  • 25,013
  • 224,0
  • 0,080
  • 963,0
  • 1842,2
  • 2805,2
  • 25,00
  • 26,013
  • 226,1
  • 0,077
  • 972,6
  • 1832,7
  • 2805,3
  • Buhar daha serin bir yüzeyle karşılaştığı zaman ısısının birazını kaybeder. Buharın yaşamış olduğu bu ısı kaybı kondens olarak isimlendirilen buharın yoğuşması ile meydana gelen küçük su damlacıklarının oluşmasına sebep olur.
  • Buhar kazanı besi suyu sıcaklığının her 6 °C artırılması, yaklaşık %1'lik bir enerji tasarrufu sağlayabilir. Bu yüzden sıcak su olarak yoğuşan kondensin geri kazanılması enerji tasarrufu bakımından oldukça büyük önem arz etmektedir.
  • Yüksek kondens sıcaklıklarında elektrikli pompaların emiş tarafında meydana gelen flaş buhar, kavitasyona neden olacaktır bu yüzden sıradan pompaların aksine kondens pompaları kullanılmaktadır.
  • Vira Kondens Pompası içerisinde bozulabilecek mekanik parçalar bulundurmamaktadır. Seviye kontrolü şamandıra ile değil elektrotlar vasıtası ile elektriksel olarak yapılmaktadır. İstenildiği takdirde sistem olarak glob vanası, pislik tutucusu, solenoid vanaları ve çekvalfleri ile birlikte ya da sadece kondens pompasının kendisi ve seviye ölçüm sistemi olarak da tedarik edilebilir.
  • Kondens pompaları yüksek sıcaklıktaki sıvıları-kondensi, buhar veya basınçlı hava kullanarak pompalar. Kollektörde (7) toplanan kondens, kondens pompasının içerisine dolmaya başlar. Bu sırada kondens pompasının üst kısmında bulunan solenoid vana (1) açık konumdadır. Buhar hattında (5) bulunan solenoid vana (2) kapalı konumdadır. Kondens pompası içerisindeki su seviyesi kısa olan elektrota (4) değdiği anda açık olan vana (1) kapanır ve kapalı olan vana (2) açılır ve tahrik buharı kendi basıncı ile buhar hattından kondens pompası içine dolar ve kondensi tahliye eder. Kondens seviyesi 3 numaralı elektrotun altına düştüğü anda 1 numaralı solenoid vana tekrar açılır ve 2 numaralı solenoid vana kapanır. 1 numaralı solenoid vananın bulunduğu hattan tahrik buharının kondens pompası haznesinde arta kalan buhar kondense dönüştürülmek üzere kollektöre (7) gönderilir. 6 numaralı hat buhar hattında oluşan kondensin kollektöre geri döndürülmesi ve tahliye edilmesi için kullanılmaktadır. Kollektör üzerinde bulunan 8 numaralı çıkış ise havalık amaçlı bırakılmıştır.
  •  
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
  • Buharın kalitesi kuruluğu ile telaffuz edilir. Sisteme sağlanan buhar ne kadar kuru ise o kadar kalitelidir.
  • Kazanlarda üretilen buhar tesisata aktarıldığında daha serin bir yüzeyle karşılaştığı zaman ısısının bir kısmını kaybeder. Bu ısı kaybı kondens olarak isimlendirilen küçük su damlacıklarının oluşmasına sebep olur ve oluşan kondens tesisatta gezinen buhar basıncı ile taşınır. Buhar Seperatörleri tesisatlarda oluşan ve taşınan sıvıyı ayrıştıran buharın kuruluğunu sağlamaya yarayan ürünlerdir.
  • Vorteks tip buhar seperatöründe ıslak buhar ürün içerisine girip maksimum sürtünme yüzeyine sahip olacak şekilde helezonların yönlendirmesi ile nemini bırakarak aşağı doğru iner ve aynı şekilde helezonları takip ederek arta kalan nemini helezonlar üzerinde bırakıp ürünü terk eder. Sürtünme yüzeyi olabilecek maksimum seviyededir.
  • Vira Vorteks Tip Buhar Seperatörleri oldukça verimli çalışan, yüksek sürtünme yüzeyi ile rahatça kuru buhar elde edebileceğiniz uzun ömürlü ürünlerdir. https://www.viraisi.com/buhar-ve-hava-ayirici-1
  •   
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
  • Kazan su seviyeleri ve iletkenlik değerleri kadar önemli olan ve TRD yönetmeliğinin 24 ve 72 saat gözetimsiz buhar kazanı uygulamalarında olması gereken bir diğer konu ise sıcaklık kontrolüdür.
  • Yüksek sıcaklıklar sebebi ile meydana gelebilecek hasarları ve kazaları en aza indirmek ve hatta tamamen ortadan kaldırabilmek amacı ile kazanın çalışma basıncına göre çalışma sıcaklığı belirlenir ve olabilecek en yüksek sıcaklık değeri için kazan limitlenir. Bu işlem sayesinde meydana gelebilecek sıcaklık yükselmelerinin önüne geçilir.
  • PT 100 ve Termokupl lar bu işlemler için ideal ürünlerdir.
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
  • Bu yöntemin amacı önceden belirlenen noktadan bir uyan almak ve kazan suyu seviyesini istenen aralıklarda tutmaktır. Bu yöntem on-off kontrol ya da limit kontrol olarak adlandırılabilir. En yaygın kullanımıyla bu noktalar minimum, maksimum noktalar uyarı almak için ve kazan içerisinde su seviyesinin arasında kalmasını istediğiniz iki noktadır. Minimum noktada su kritik seviyeye düşmeden alınan uyarı ile gerekli önlem sorunlarla karşılaşılmadan alınır. Aynı şekilde maksimum noktasından uyan alarak akışkan taşmasını ve böylece doğacak hasarlan önlemiş oluruz. Alınan uyarı genellikle bir elektrik sinyal şeklinde kontrolöre aktarılır, bundan sonrası uygulamaya göre sesli, ışıklı uyanlara veya sistemi kontrol edecek cihazlara (pompa gibi) bağlantı yapılarak tamamlanır. Ölçümde, bir elektrot grubu elektronik cihaz kullanılır.
  • Vira Otomatik Seviye Kontrol Sistemlerinin On-Off Kontrol veya Limit Kontrol olarak adlandırabileceğimiz 3 farklı ürünü mevcuttur. 
  • 1- SK1000 Seviye Alarm Sistemi https://www.viraisi.com/seviye-alarm-sistemi-sk1200
  • 2- SK 2000 On-Off Seviye Kontrol Sistemi https://www.viraisi.com/on-off-seviye-kontrol-sistemi-sk2400
  • 3- SK-T 2400 Kazan Üstü On-Off Seviye Kontrol Sistemi https://www.viraisi.com/kazan-ustu-on-off-seviye-kontrol-cihazi-sk-2400-t
  •  
  •           
  • Bu yöntem ile kazanımızın veya tankımızın içinde ne kadar suyumuzun olduğunu ölçmek ve ölçülen değere göre pompa veya kontrol vanasını oransal olarak çalıştırmaktır. Bu sistemde ayarlanan seviye ile kazandaki veya ölçüm yapılan tanktaki mevcut seviye farkı minimum değerde tutularak, seviyenin maksimum ve minimum noktalarda sürekli dalgalanması önlenir. Kontrol, bir elektrot ile buna bağlanan kontrolör ve oransal kontrol vanası ile gerçekleştirilir. Elektrot su seviyesine göre kontrolöre sinyaller gönderir ve kontrol cihazı da bu sinyalleri değerlendirdikten sonra kontrol vanasını oransal olarak kumanda eder. Kazan içindeki su seviyesine göre oransal açma/kapama yapılarak, istenilen su seviyesi çok ufak sapmalarla sabit tutulur. Bu sistemlerde Pompa sürekli çalışır, kontrol vanası kapattığında by-pass vanası açılır.
  • Vira Otomatik Seviye Kontrol Sistemlerinin Oransal Kontrol olarak adlandırabileceğimiz 2 farklı ürünü mevcuttur. 
  • 1- SK 3000 Oransal Seviye Kontrol Sistemi https://www.viraisi.com/oransal-seviye-kontrol-sistemi-sk3400
  • 2- SD-AY 420 Oransal Seviye Kontrol Probu, 4-20 mA Transmitter https://www.viraisi.com/4-20ma-seviye-kontrol-cihazi
  •    
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
  • Besi suyu tankında hazırlanan suyun türüne göre buhar kazanına tuz ve bir takım yabancı maddeler ulaşmaktadır. Buharlaşma sonucu kazan suyundaki tuzluluk oranı artar. Müsaade edilen değerden daha yüksek bir tuz konsantrasyonu kazan taşı, kazan korozyonu ve köpük oluşumuna neden olur.
  • Köpük hem kazan içerisindeki ısı transferini engellemekte hem de buhar tesisatına da ulaşabilmektedir. Böylece istenilen kuru buhar elde edilememektedir. Tesisata dağıtılan buhar kalitesi düşmekte ve oluşan su birikimleri armatürleri zorlamaktadır. Bu durumun önüne geçebilmek için Otomatik Yüzey Blöf Sistemi kullanılmalıdır. Yüzey blöf vanası üzerinden tahliye yolu ile kazan suyunun tuzluluk konsantrasyonu müsaade edilen sınır değerin altında tutulabilir. Kazan su seviyesinin hemen altından kazana saplanan bir iletkenlik elektrotu ile kazan suyunun iletkenliği ölçülür (daha tuzlu su daha iletkendir) ve oransal bir vana üzerinden kazan suyu tahliye edilerek istenen iletkenlik değeri sağlanır. Vira BS4-T sistemi sıradan yüzey blöf sistemlerinin aksine Isı kompanzasyonu özelliği ve 4-20 mA çıkış alabilme özelliği ile oldukça kolay ve her uygulamaya müsait kullanım imkanı sunmaktadır. Isı kompanzasyonu özelliği ile istenilen sıcaklıkta kalibre edebilme imkanı ve tak çalıştır kolaylığı sağlanmaktadır.  https://www.viraisi.com/otomatik-yuzey-blof-sistemi-tds
  • Bazı yabancı maddeler ve tuzlar (tesisattan gelebilecek pas, yağ ve kir) kazanın dibine çökelerek bir çamur tabakası meydana getirir. Böylece kazanın ısı transferi kabiliyeti düşer ve kazanda korozyon tehlikesi oluşur. Dibe çöken tabakasının oluşumunu engellemek için bu yabancı maddeler ve tuzlar periyodik olarak kazan dışına atılmalıdır. Bunun için ise Otomatik Dip Blöf Sistemleri kullanılır. Dip blöf vanası açılarak basınçlı kazan suyu kazanın alt bölgesinden tahliye edilir. Vira Otomatik Dip Blöf sistemleri sıradan zamanlayıcıların dışında birçok özelliğe sahiptir. DB2 sisteminin en önemli özelliklerinden biri kontrolör vasıtası ile vanaların açıklık kapalılık durumunu haber vermesidir. Normalde kapalı olan vanalar açıldıktan sonra herhangi bir sebeple kapanması engellenirse kontrolör uyarı vererek harekete geçmenizi sağlar. Sadece zamanlayıcı mantığı ile yapılan uygulamalar bu konuda yetersiz kalmaktadır. Aynı blöf hattına birden fazla DB2 sistemi bağlandığında kontrolörler kendi aralarında haberleşerek tıkanmayı önlemek için birinin vanası kapanmadan diğeri çalışmaya başlamamaktadır. DB2 sistemi, istenilen zaman aralıklarında istenilen süre kadar çalıştırabilme imkanı sağlar.  https://www.viraisi.com/dip-blof-sistemi-db2
  • Otomatik Yüzey Blöf ve Otomatik Dip Blöf sistemleri birbirini tamamlar, bu nedenle her iki işlem de normal koşullarda gereklidir.
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
  • Endüstride oldukça yaygın kullanılan bir enerji biçimi olan buharın elde edildiği kazanları emniyetli ve tasarruflu bir şekilde çalıştırılabilmesi için Avrupa Birliğinde de geçerli hale gelen, Almanlar tarafından oluşturulan TRD ( Technische Regeln für Dampfkessel ) olarak bilinen Buhar Kazanları için teknik kurallar diye Türkçeye çevirebileceğimiz bazı normlar ve teknik kurallar hazırlanmıştır.
  • TRD yönetmeliklerinde bahsi geçen 5 farklı işletme tipi mevcuttur:
    1. Daimi gözetimli işletme. Bu işletme türünde sistemden sorumlu teknik personel buhar kazanındaki su seviyesini ve buhar basıncını sürekli denetler ve gerekirse ayarlar.
    2. Kısmi daimi gözetimli işletme. Bu işletme türünde sistemden sorumlu teknik personel her iki saat başı sistemin doğru çalışıp çalışmadığını kontrol eder.
    3. Düşürülmüş işletme basıncında gözetimsiz zaman sınırlı işletme.
    4. 24 saat gözetimsiz işletme.
    5. 72 saat gözetimsiz işletme.
    TRD Yönetmeliklerinde ve EN 12953 normunda yukarıda belirtilen her işletme türüne göre hangi emniyet sistemlerinin kullanılması gerektiği yazmaktadır. Bu emniyet donanımları genellikle kazan firmaları tarafından müşterinin de onayı ile temin edilmektedir. Örneğin; daimi gözetimli işletmede otomatik bir su seviye ve basınç kontrolü gerekmezken; sınırlı, 24 saat ve 72 saat gözetimsiz işletmede bunlar zorunludur.
  • Avrupa’da ve dünyada da 24 ve 72 saat gözetimsiz buhar üreticilerinin olması yaygın hale gelmektedir. Kullanılan zamanlayıcılar, tağdiye cihazları ve manuel yapılan bütün işlemlerden kaçınılmaya çalışılmaktadır. TRD 604’e göre 24 saat ve 72 saat gözetimsiz işletmede buhar üreticisi tam otomatik olarak çalışmalıdır ve kazan müsaade edilen su seviyesi aralıklarında çalışmalı ve bunun emniyeti sağlanması için iki adet emniyet tertibatı olmalıdır. Buna ek olarak 72 saat gözetimsiz işletmede kazan suyu maksimum iletkenlik sınırlaması ve besi suyunu veya kondens suyunu denetleyen tertibatlar gereklidir.
  • Yukarıda da bahsettiğimiz gibi buhar kazanının emniyetli ve tasarruflu çalışması için bir takım kontroller yapılması gerekmektedir. Bu kontrolleri Otomatik Seviye Kontrol Sistemleri ve Otomatik Blöf Sistemleri olmak üzere iki ana başlık altında toplayabiliriz.
  • Otomatik Blöf Sistemleri
    • Dip Blöf
    • Yüzey Blöf
    Otomatik Seviye Kontrol Sistemleri
    • Limit Kontrol
    • Sürekli Ölçümleme ile Kontrol
    Bu iki ana başlık dışında sıcaklık kontrol ve kondens suyu bulanıklık kontrolüde TRD 604 normuna göre kontrol edilmesi gereken önemli kontrollerdir.
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
  • İlk defa 1698 yılında maden ocaklarındaki suyun dışarı atılabilmesi amacı ile İngiliz mühendis Thomas Savery tarafından icat edilen buhar makinesi (Savery Makinesi) zamanla birçok farklı sektörde ve farklı amaçlarda geliştirilerek ve evrilerek kullanılmış bir makinedir. Günümüzde çoğunlukla sanayide karşımıza çıkan bu makinelerin bir türevi ise buhar kazanlarıdır.
  • Buhar kazanı, atmosferik basınçtan daha yüksek bir basınçta buhar basıncı üretmek için kullanılan kapalı ve basınçlı bir kaptır. Buharın bu kapalı kap içerisinde muhafaza edilmesi ile basınç elde edilir ve basıncın da yükselmesi ile buharlaşma sıcaklığı yükselir. Bu şekilde ısıl kapasitesi yüksek olan buhar, transfer edilmek üzere hazırlanmış olur.
  • Yapılarına, kullanım alanlarına ve yakıt tiplerine göre kazan tipleri ayrılırlar. Kazanlar, yapımında kullanılan malzemenin cinsine (çelik kazan vb.), kullanılan yakıtın cinsine (sıvı yakıtlı, gaz yakıtlı vs.), yanma odasındaki basınca  (Karşı basınçlı, karşı basınçsız), ısıtıcı akışkan cinsine  (sıcak sulu kazan, kaynak sulu kazan vs.), kazanın yapısal tasarımına  (alev borulu, su borulu vs.) veya kazanın biçimine göre (yarım silindirik, tam silindirik vs.) adlandırılabilirler.
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
    • İdeal bir ısı taşıyıcıdır.
    • Küçük çaplı borularla daha fazla ısı taşıyabilir.
    • Çevre dostu yani temizdir.
    • Geri kazanımı ile enerji tasarrufu sağlanabilir.
    • Akışkanın taşınması kendi basıncıyla gerçekleşir.
    • Sirkülasyon için pompaya gerek yoktur dolayısıyla maliyeti düşüktür.
    • Sıcaklık kontrolünü çok hassas bir biçimde gerçekleştirmek mümkündür.
    • Buhar tesisattaki korozyon riskini azaltır.
    • Küçük çaplı borular ile iletilmesi nedeniyle ısı kayıpları diğer sistemlere göre daha azdır.
    • Termodinamik özellikleri iyidir.
    • Buhar emniyetlidir yani alevlenme özelliği yoktur. Steril bir akışkandır.
        
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
  • Sözlük anlamında buhar; ısının etkisi ile sıvıların ve bazı katıların dönüştükleri gaz durumu demek olsa bile, bizim ilgileneceğimiz kısmı su buharı olarak tanımlayabiliriz. Buharlaşma terimi ise yalnızca sıvıların gaz haline geçmesi için kullanılan fiziksel bir terimdir.
  • Buharlaşma, ya buharlaşan sıvı bitene kadar ya da sıvının üzerindeki hava buhara doyuncaya kadar devam eder.
  • Buhar, içinde bulunduğu kabın kenarına bir basınç yapar. Isısı arttıkça, basınç da o nispette artar. Bir sıvı buharlaşırken, yüzeyinde bulunan moleküller kurtularak gaz haline geçerler. Elde edilen buharın kuruluğu ne kadar kaliteli olduğunu gösterir.
  • Buharlaşan bu moleküller devamlı hareket halindedirler. Suyun buharlaşması esnasında, eşit miktarlarda sıvı ya da katı parçacıkların gaz haline geçtiği ve aynı zamanda gaz halinden geri döndüğü bir dinamik denge kurulur. Böyle bir denge kuran buhara, ‘’doymuş buhar’’ denir.
  • Fiziksel özellikleri sebebi ile sanayide sıkça kullanılan buhar, endüstri sektörünün vazgeçilmez bir parçasıdır.
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
    • Petrokimya
    • Termik santrallerinde buhar türbinleri vasıtası ile elektrik üretimin
    • Sterilizasyon amacı ile ilaç ve gıda endüstrisi
    • İnşaat malzemelerin endüstrisi
    • Buhardan suya eşanjör yardımı ile ısıtma sistemleri (kalorifer tesisatlar)
    • Rafinerilerde
    • Kimyasal Prosesler
    • Gıda endüstrisinde zeytin,çay ve süt fabrikaları gibi birçok fasbrikada
    • Sterilizasyon işlemlerinde
    • Gübre endüstrisinde
    • Kauçuk ürünlerinde ve imalatında
    • İnşaat malzemeleri endüstrisinde
    • Kağıt endüstrisinde
    • Ahşap işletmesi ve şekillendirilmesi
    • Lastik fabrikaları
    • Hastanelerde
    • Otellerde
    • Demir Çelik işleme tesislerinde
        
  •     
  •  
  • Detaylı bilgi ve iletişim için www.viraisi.com adresinden ürün detaylarına ulaşabilir ve info@viraisi.com adresine mail atabilirsiniz.
  • Kalori: Suyun bir gramının sıcaklığını bir °C arttırabilmek için verilmesi gereken enerji miktarıdır. 1 kalori = 4.186 J dür.

  • Buhar: Hepimizin bildiği gibi maddenin 3 fazı vardır. Su, katı haliyle buz, gaz hali ile BUHAR ve sıvı hali ile su olarak isimlendirilir.

  • Doyma Sıcaklığı: Herhangi bir basınç altında suyun kaynamaya başladığı noktadaki sıcaklığa (Şekil 1 deki 2 numaralı nokta) doyma sıcaklığı denir.

  • Buharlaşma Entalpisi: Su kaynamaya başladığı 2 noktasında sabit basınç ve sıcaklıktadır. 2 noktasından 3 noktasına yani aynı sıcaklıktaki buhara dönüştüren ısıya buharlaşma entalpisi (Gizli Isı) denir.

  • Doymuş Buhar: (Şekil 1 deki 3 numaralı nokta) Herhangi bir basınç altında ve bu basınçtaki doyma sıcaklığında olan, suyun tamamen buhar fazında olduğu duruma doymuş buhar denir.

  • Kızgın Buhar: Herhangi bir basınç altındaki buharın sıcaklığı o basınçtaki doyma sıcaklığının üzerinde ise buna kızgın buhar denir.

  • T-V Diyagramı

  • Şekil 1: T-V Diyagramı

  •  

  • Kuruluk Derecesi: Suyun sıvı ve buhar fazının bir arada olduğu durumda, karışım içerisindeki su buharı kütlesinin toplam (su + buhar) kütlesine oranına kuruluk derecesi denir.

  • Kuru Buhar: Şekil 1 de görülen X değeri 1 olan buhardır. İçerisinde su tanesi bulunmayan buhardır.

  • Islak Buhar: İçerisinde su taneleri bulunan buhardır.

  • Kondens: Buhar, kazan dışında karşılaştığı yüzeyler ile ısı transferi yapmaya ve entalpisinin bir kısmını vermeye başlar. Bunu yaparken de aynı sıcaklıktaki su haline dönüşür.

  • Koç Darbesi: Kazandan çıkan buharın soğuk hava ile ilk temas ettiği yer buhar sıcaklığından daha soğuk olan ve buharın taşınması için kullanılan tesisat borularıdır. Buhar, entalpisinin bir kısmını daha düşük sıcaklıkta olan tesisat borularına iletir ve aynı sıcaklıktaki kondens (su) ‘ e dönüşür. Tesisatta biriken su hızlı ve doğru şekilde tahliye edilmediği takdirde buhar tarafından yüksek hız ve gürültüyle tesisatta bulunan vana ve dirsek gibi diğer tesisat elemanlarına çarparak zarar verir. Buna Koç Darbesi adı verilir.

  • TDS (Total Dissolved Solids): Toplam çözülmüş katı maddeler demektir. Birimi ppm (part per million yani milyondaki birim katı miktarı) veya mg/litre dir. Suların iyon ve mineral zenginliğini gösteren parametrelerden bir tanesidir. Suyun içerisinde ne kadar fazla madde çözünür ise (yani TDS miktarı ne kadar fazla ise) iletkenliği o kadar artar.

  • Blöf: Kazana gelen besi suyu, içerisinde birçok çözünmüş madde ( tuz, kireç ve demir gibi) ve katı asıltılar içerir. Besi suyu kazan içerisinde buharlaştırıldıkça yoğunluğu artan yada askıda kalan TDS ler  zamanla kazanda ciddi miktarda verimsizliğe sebep olur. Bu istenmeyen maddelerin kazanda belirlenen limitlere çekilebilmesi amacıyla kazan suyunun bir kısmının ve beraberindeki istenmeyen maddelerin sistemden atılması işlemine blöf denir.

  • Dip Blöf: Besi suyu ile gelen çözünmüş maddelerin dibe çökenlerini kazan suyu ile beraber kazanın dibinden dışarı atılması işlemidir. Bu işlemden sonra kazana su ilave edilmesi gereklidir. Seviye göstergeleri önem arz etmektedir. Vira Dip Blöf Sistemi)

  •  

  • Dip Blöf

  • Şekil 2: Vira Dip Blöf Sistemi

  •  

  • Yüzey Blöf: Besi suyu ile gelen askıda kalmış maddelerin suyun yüzeyinden su ile birlikte dışarı atılması işlemidir. Bu işlemden sonra kazana su ilavesi gereklidir. Seviye göstergeleri önem arz etmektedir. ( Vira Yüzey Blöf Sistemi)

  •  

  • Yüzey Blöf

  •  

  • Şekil 3: Vira Yüzey Blöf Sistemi

  •  

  • Flaş Buhar: 1 Bar basınç altında doymuş suyun entalpisi 505,6 kj/kg dır. 5 bar basınç altında doymuş suyun entalpisi 670,9 kj/kg dır. Eğer 5 bar basınçtaki kondens 1 bar basınca serbest bırakılır ise 670,9 – 505,6 = 165,3 kj/kg enerji açığa çıkar. Bu enerji kondensin bir kısmını buharlaştırır. Bu buhara flaş buhar denir. Başka bir tabirle daha düşük basınçtaki bir alana boşaltılan sıcak sudan (kondens) oluşan buhardır.

  •  

  • Basınç
  • Sıcaklık
  • Özgül Entalpi
  • Su
  • Bar
  • kPa
  • C
  • kj/kg
  • 0
  • 0
  • 100
  • 419,06
  • 1
  • 100
  • 120,42
  • 505,6
  • 2
  • 200
  • 133,69
  • 562,2
  • 5
  • 500
  • 158,92
  • 670,9
  • 10
  • 1000
  • 184,13
  • 781,6
  • 16
  • 1600
  • 204,38
  • 872,3
  •  

  • Tablo 1: Basınç Sıcaklık ve Entalpi Tablosu

  • Buhar dağıtımı üretilen buhar ile kullanılacak yer arasındaki köprüdür. Üretilen yer bir kazan dairesi veya ısı ve elektrik enerjisinin ortak üretildiği yerler ve hatta yüksek ısı kullanılan proseslerden geri kazanım yapılması ile elde edilen yerler bile olabilir.
  • Buhar üretilen yer fark etmeksizin buharın doğru miktarda, kaliteli olarak ve doğru basınçta gitmesi gereken yere ulaştırılması gereklidir. Bu taşıma borular yardımı ile gerçekleştirilir.
  • Buhar kazanında üretilen buhar bir kontrol vanası yardımı ile tesisata aktarılır veya önü kesilebilir. Bu boru devreye alma sırasında ilk defa açılır ve yüksek sıcaklık ve basınçtaki buhar dağılımı için kullanılan borular ve buhar armatürleri üzerinden geçmeye başlar. Buhar ve boru hattı arasındaki sıcaklık farkı en yüksek seviyede olduğu için sistem rejime girene kadar o tesisatta oluşabilecek maksimum yoğuşma suyu oluşacaktır. Zamanla sistem rejime girecek, buhar ve tesisat arasındaki sıcaklık farkı ve dolayısıyla yoğuşma da minimuma inecektir. Ancak buhar ve tesisat arasındaki sıcaklık farkı hiçbir zaman sıfır olmayacaktır. Bu da demek oluyor ki boru içerisinde her zaman bir yoğuşma gerçekleşecektir. Yoğuşan suyun belirlenen toplama noktalarından dışarı atılması hem tesisat hem de tesisatta bulunan armatürler için hayati önem taşımaktadır.
  • Tesisatın öbür ucuna gittiğimizde ise buhar artık son kullanıcıya ( Buhar kullanan makinalara, eşanjörlere vs.) kadar ulaşmıştır. Burada kullanılan buhar, ısısını işlenmesi gereken proses üzerinde bırakarak yoğuşur ve aynı sıcaklıktaki suya dönüşür.
  • Bu döngü sürekli hale gelir. Artık besi suyunun dönen kondens suları ve şebekeden gelen yumuşatılmış su ile dolması, bu besi suyunun kazanı beslemesi, brülörün yakıtı ile birlikte o suyun ısıtılması ve buhar haline getirilmesi son olarak da dağıtılması gerekmektedir.
  • Unutulmaması gereken önemli bir nokta vardır. O da işlenen ürünler ve cihazlar üzerinde yoğuşan suyun geri kazanımı ve kullanımıdır. Bu sıcak su oldukça değerli bir kaynaktır. Atık su olarak değerlendirilmemelidir. Tekrar ısıtılması ve dozajlanması gerekmeyen, besi suyu olarak tekrar kullanılabilecek ve enerji tasarrufu sağlayacaktır.
  • Hava buhar tesisatında iki şekilde görülür. Birincisi ilk işletmeye alındığında tesisatın içerisinde hali hazırda bulunan hava, ikincisi ise herhangi bir sebeple buhar kesildiği zaman tesisatın içerisine nüfuz edip kondens suyu içerisinde kazana giden havadır.
  • Buhar tesisatlarında bulunan havanın tahliyesi çok önemlidir. Hava yoğuşan bir gaz olmadığı için tesisattan dışarı atılması ancak bir tahliye yöntemi ile olacaktır. Tahliye edilemeyen hava, tesisatta istenen sıcaklıklara ulaşılmasına engel olacak ve korozyona sebebiyet vererek tesisat ömrünü kısaltacaktır.
  • Ana buhar hatlarında, hava tesisat hattının sonundan boşaltılır. Hava atıcının montajı tamamen hava atıcının takılacağı hatta buharın nereden nufüz ettiği ile alakalıdır. Buharın alttan verildiği durumda hava üstte toplandığı için üste monte edilir. Buharın üstten verildiği durumlarda ise hava altta toplanacağı için alt kısma monte edilir.
  • Buhar tesisatlarındaki hava atıcı termostatik kondenstop mantığı ile çalışmalıdır. Su tesisatlarında kullanılan hava atıcılar ile karıştırılmamalıdır. Su tesisatında yalnızca hava ve su bulunduğu için bir şamandıra sistemi içeren hava atıcı ile tahliye sağlanabilir. Ancak buhar tesisatında sıcaklığa bağlı olarak çalışan ve buhar sıcaklığına ulaşıldığında tahliyeyi kesen bir hava atıcı kullanılmalıdır.
  • 2- Su Tesisatlarından Hava Tahliyesi
  • Su tesisatlarında bulunan hava ve gazlar ısı transfer verimliliğini ciddi oranda düşürür. 1 mm lik hava tabakasının engellemiş olduğu ısı transferi ile 13 m kalınlığındaki bakır bir duvarın ısı transferi üzerindeki etkisi eşdeğerdir.
  • Ayrıca su tesisatında biriken hava ve gaz tesisat ömrünü önemli miktarda azaltmakla birlikte gürültüye de sebebiyet vermektedir. Hatta ve hatta sistem kilitlenmelerine sebebiyet verebilir ve tesisatta bulunan vana, sayaç gibi armatür gruplarının bozulmasına sebebiyet verebilir.
  • Bu gibi durumlarla karşılaşmamak adına otomatik hava tahliye cihazlarının kullanımı büyük önem arz etmektedir. Otomatik hava tahliye cihazlarının kullanılacağı özel bir yer olmamakla birlikte tesisatların gidiş hatlarında, havanın birikebileceği tepe noktalarında ve kısacası havayı tahliye etmek istediğiniz her noktada kullanılabilmektedir. (Bkz. https://www.viraisi.com/smartvent-hava-ayiricilar )
  • Belirlenen noktada basıncı düşürmenin en yaygın yolu bir basınç düşürme vanası kullanılmasıdır.
  • Basınç düşürme vanası basıncı 1/10 oranında düşürebilmektedir. 1/10 oranından daha fazla basınç düşümü gerektiği yerlerde ise iki adet basınç düşürücü vana kullanılmalıdır. Seri ve paralel olarak bağlanabilmektedir. Seri bağlandığında dikkat edilmesi gereken husus iki vana arasındaki mesafe boru çapının iki katı kadar olmalıdır ve ikisi arasına kondenstop istasyonu mutlaka kurulmalıdır.
  • Kondenstop istasyonları yanı sıra basınç düşürme vanası öncesi ve sonrasında emniyet ve bakım için bazı diğer buhar ekipmanları ve ölçüm cihazları kullanılır.
  • Şekil 1 : Örnek Basınç Düşürme İstasyonu

  •  
  • Yukarıdaki şemada bypass hattı olarak gösterilen hat opsiyonel olarak tedbir amaçlı kullanılmıştır.
  • Sistemde iki farklı basınç skalası mevcuttur. Birincisi kazanın güvenli noktada kalarak çalışacağı maksimum basınç, ikincisi ise fabrikada gerekli olan minimum basınçtır.
  • Kazandan çıkan buhar basıncı borulardaki sürtünmeden ve çevre ile olan enerji alışverişinden dolayı basınç düşümü yaşayacaktır. Bu yüzden, ilk dağıtım basıncına karar verilirken bu basınç kaybına izin verilmelidir.
  • Aynı miktardaki buhar basınç yüksek iken basıncın daha düşük olduğu duruma göre daha az hacim kaplar. Dolayısı ile dağıtımı da daha küçük çapta ve daha kısa borulama ile sağlanır. Bu yüzdendir ki, işletmedeki makinalarda kullanılan basınç örneğin 6 bar olmasına rağmen kazanda 12 bar işletme basıncına sahip kazan seçilir.
  • Daha yüksek sıcaklık ve basınçtaki buhar daha kuru olacak ve daha fazla enerji taşıyacaktır. Yani yüksek basınçlı buhar demek enerji verimliliği demektir.
  • Sadece enerji verimliliği demek değil aynı zamanda boru çapları küçüleceği için daha küçük boru kullanımı ve daha küçük armatür kullanımı dolayısıyla da daha az yatırım maliyeti demektir.
  • Ancak bu demek değildir ki proses ihtiyacı 5 bar olan bir yere 10 bar basınç uygulanacaktır. Unutmayalım ki buhar o noktadaki buhar basıncını kazan değil prosesin ihtiyacı belirler. Bu yüzden prosesteki her kullanım noktasında ihtiyaca göre basınç düşümü gerekmektedir.
  • Buhar tablolarını okuyabilmek, buhar ile ilgilenen her mühendis için büyük önem arz etmektedir. Bu tablolar bizlere herhangi bir basınç ve sıcaklık altında buharın özgül entalpisini, entropisini ve özgül hacmini bulabilmeyi sağlar. Peki entalpi ve özgül hacim bize ne bilgi verir ?
  • Hal değiştirirken harcanan enerjiyi, buharın kalitesini (Kuruluk Derecesi), doymuşluğunu ve içerisindeki su miktarını hesaplamamıza ve yorum yapmamıza olanak sağlar.
  • Doymuş buhar tablosunda bulunan sıcaklık veya basınç değeri genellikle bize doyma noktasındaki sıcaklık ve basınç değerini gösterir. Bu sıcaklıkta ve basınçta akışkan hem sıvı hem gaz halde bulunabilir. Çünkü su doyma noktasında hem gaz hem de su olabilir.
  •  
  •  
  • Grafik 1: Sıcaklık Basınç Grafiği

  •  

  • Tablo 1: Doymuş Buhar Tablosu

  • Tabloda bulunan;            
  • Pg doymuş buharın gösterge basıncıdır.
  • Pa doymuş buharın mutlak basıncıdır
  • T Buharın Doyma sıcaklığı veya suyun kaynama sıcaklığıdır.
  • V Doymuş Akışkanın Özgül Hacmidir.
  • hf Doymuş Suyun Özgül Entalpisidir.
  • hfg Buharlaşma Gizli Isısıdır.
  • hg Doymuş Buharın Özgül Entalpsidir.
  •  
  •  
  • Doymuş Buhar Tablosu sıcaklık bazlı ve basınç bazlı olmak üzere 2 farklı şekilde bulunur.
  • Sıcaklık bazlı tablolarda en sol sütunda sıcaklık değerleri yer alır ve o sıcaklıktaki doymuş suyun veya buharın basıncı karşısında yazılır. Basınç bazlılarda ise basınç sütunu en baştaki yerini alır.
  • Basınç ise 2 farklı şekilde ifade edilir.
    • Mutlak Basınç: Mükemmel vakumu yani sıfır noktasını referans alır.
    • Gösterge Basıncı: Referansı atmosferik basınç olan 1 atm olarak kabul edilir.
     
  • Buhar Kalitesi
  • Buharın kalitesi, o buharın kuruluğu ile ölçülür. Yani bir buhar içerisinde ne kadar az su bulunduruyor ise o kadar kalitelidir. İçerisinde kütlece %10 su bulunduran buhara %90 kuru buhar denir.
  • Buharın Kuru Olması Neden Önemlidir?
  • Bildiğiniz üzere gazlar sıvılardan çok daha fazla sıkıştırılabilir. Kuru Buhar içerisinde su molekülü bulundurmadığı için içerisinde su bulunduran buhara göre çok daha yüksek basınçlara çıkabilir ve dolayısı ile çok daha fazla enerji transferi yapabilir. Buharın kuru olması demek daha kaliteli ısıtma, sessiz çalışma ve verimlilik demektir.
  • Sistemde kullanılan buharın miktarı, sıcaklık ve basıncı, temizliği, içerisinde gaz olmayışı ve kuruluğu bir buhar tesisatının en önemli noktalarıdır.
  • Not: Isı transferinin uygun olabilmesi için buhardaki ideal nem oranı %2 %3 tür. Bir diğer deyişle kazandaki buharın kuruluk oranı %95 in altında istenmez ancak %97-98 kuruluk oldukça verimli bir buhar üretimi demektir. Kızgın buharın ısıl değerleri düşük olduğu için ısı transferi oldukça kötüdür.
  • Kuruluk Derecesi (x) Nasıl Hesaplanır?
    • v= x. vg + (1-x) . vf
     
    • h=hf + x.hfg
     
    • s=sf + x.sfg
     
  • Nemli Buhar Kullanımının Sonuçları :
    • Koç Darbesi
    • Verimsizlik ( Düşük Isı Transferi)
    • Zarar Gören Cihazlar
    • Korozyon ve Kireç
    • Kondenstopların Yetersiz Kalması
bg-image

Bizimle iletişime geçin

Ürünlerimiz, çözümlerimiz hakkında herhangi bir sorunuz varsa veya uzmanlarımızdan tavsiye almanız gerekiyorsa bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin!

Vira Isı

Bilgi Formu